Hybride onderwijs, waarin studenten zowel fysiek als online deelnemen, sluit nauw aan bij de principes van UDL. Studenten met bijvoorbeeld een chronische aandoening of mantelzorgtaken profiteren van online flexibiliteit, terwijl studenten met psychische klachten of behoefte aan sociale interactie juist baat hebben bij fysiek onderwijs.
UDL ondersteunt dit door onderwijs zo te ontwerpen dat beide vormen gelijkwaardig toegankelijk zijn:

• Digitaal, door gebruik van ondertiteling, transcripties, toegankelijke platforms en duidelijke navigatie.

• Fysiek, door prikkelarme ruimtes, goede akoestiek en overzichtelijke bewegwijzering. 

Zo draagt UDL direct bij aan zowel digitale als fysieke toegankelijkheid binnen hybride leeromgevingen.

Feedback, verbondenheid en toegankelijkheid

Onderzoek laat zien dat motivatie in online onderwijs sterk samenhangt met de kwaliteit van feedback, sociale interactie en digitale toegankelijkheid. Wanneer studenten moeite hebben met het vinden van lesmateriaal of toegang tot digitale platforms, daalt hun betrokkenheid.
UDL helpt docenten om dit te voorkomen door in te zetten op variatie in communicatie en contact: feedback via chat of video, hybride groepsdiscussies of samenwerkingstools zoals Padlet en Flipgrid. Deze aanpak bevordert zowel digitale inclusie als sociale verbondenheid.

Informatie en toetsing op verschillende manieren

Een belangrijk principe van UDL is het aanbieden van informatie op meerdere manieren. Digitalisering maakt dit eenvoudiger dan ooit: colleges kunnen worden opgenomen en voorzien van ondertiteling, en lesmateriaal kan beschikbaar zijn in tekst, beeld én audio. Hierdoor profiteren niet alleen studenten met visuele of auditieve beperkingen, maar ook studenten die leren in hun eigen tempo of voorkeurstijl.

Ook toetsing kan flexibel. Een student die moeite heeft met mondeling presenteren, kan bijvoorbeeld schriftelijk of digitaal zijn kennis tonen. De kern is dat de inhoud van het leerdoel hetzelfde blijft, terwijl de vorm van uitvoering mag verschillen.

De coronaperiode liet zien hoe belangrijk wendbaarheid is binnen het onderwijs. Scholen moesten plotseling schakelen tussen fysiek en online onderwijs. Juist hier toont UDL zijn waarde: door leerstof, werkvormen en toetsing op verschillende manieren aan te bieden, ontstaat ruimte voor keuzevrijheid en maatwerk. Dat maakt het onderwijs niet alleen toegankelijker voor studenten met een beperking, maar ook robuuster en toekomstbestendiger.

Universal Design for Learning (UDL) biedt een krachtige basis om onderwijs echt inclusief te maken. Het helpt docenten en instellingen om leeromgevingen zo te ontwerpen dat iedere student, met of zonder ondersteuningsbehoefte, volwaardig kan deelnemen. UDL-proof onderwijs vraagt om flexibiliteit in tijd, plaats, vorm en middelen, waardoor het onderwijs zowel digitaal als fysiek toegankelijk wordt.

UDL slaat de brug tussen beide dimensies van toegankelijkheid:

• Digitaal: door te zorgen voor toegankelijke platforms, flexibele toetsvormen en gebruik van verschillende mediavormen.

• Fysiek: door leeromgevingen overzichtelijk, comfortabel en prikkelarm te maken, met ruimte voor individuele leerbehoeften.

UDL maakt onderwijs niet alleen wendbaar, maar ook duurzaam inclusief. Het biedt het kader om toegankelijkheid tot een vanzelfsprekend onderdeel van goed onderwijs te maken: voor iedere student, in elke leeromgeving.

UDL nodigt docenten uit om te denken vanuit het leerdoel in plaats van de leervorm. Het gaat er niet om hóe een student leert, maar óf hij of zij het leerdoel behaalt. Een student met een visuele beperking hoeft bijvoorbeeld geen visuele ondersteuning te gebruiken om te bewijzen dat hij een sterke presentatie kan geven. Het leerdoel is een overtuigende boodschap overbrengen, niet de visuele uitvoering. Het model van Nelson (2014) biedt hierbij houvast:

• Reflect: waar lopen mijn studenten tegenaan?

• Identify: bepaal welk principe van UDL kan helpen.

• Investigate: ontwerp nieuwe werkvormen of strategieën.

• Teach: pas deze toe in de praktijk.

• Assess: beoordeel het effect op de leeruitkomst.

• Reflect: evalueer wat heeft gewerkt en wat nog beter kan.

Zo ontstaat een continue verbetercyclus waarin onderwijs steeds inclusiever wordt, zowel digitaal als fysiek.

Lees hier meer over UDL >>

Actie & Expressie

Hoe leert de student?
Studenten verschillen in hoe ze kennis verwerken en vaardigheden ontwikkelen. UDL moedigt variatie in werk- en toetsvormen aan, in een toegankelijke fysieke omgeving met ruimte voor rust, concentratie en samenwerking. Denk aan digitale opdrachten, groepswerk, of alternatieve toetsvormen die aansluiten bij de mogelijkheden van iedere student.

Bekijk de bouwstenen >>

Betrokkenheid

Waarom leert de student?
Motivatie en betrokkenheid vormen de motor van leren. UDL stimuleert interesse en doorzettingsvermogen door studenten keuzevrijheid te geven, leerdoelen helder te maken en betekenisvolle opdrachten aan te bieden. Zo groeit ook de zelfregulatie, wat essentieel is voor studiesucces — zowel online als in de fysieke leeromgeving.

Bekijk de bouwstenen >>

UDL helpt docenten niet alleen om onderwijs toegankelijk te maken, maar ook om beter te begrijpen hoe, wat en waarom studenten leren. Het model biedt een praktisch kader voor inclusief onderwijsontwerp, waarin diversiteit als uitgangspunt wordt genomen. De drie bouwstenen (via de onderstaande linkjes toegankelijk) ondersteunen docenten bij het vormgeven van leeromgevingen waarin iedere student tot zijn recht komt, ongeacht beperking, voorkeur of leerstijl.

Wat leert de student?
Studenten verwerken informatie op verschillende manieren. Toegankelijk studiemateriaal en digitale leeromgevingen zorgen ervoor dat iedereen de leerstof kan begrijpen — ongeacht beperking of leerstijl. Door leerinhoud plaats- en tijdonafhankelijk aan te bieden, kunnen studenten leren op het moment en de manier die bij hen past. Dit versterkt de digitale toegankelijkheid en maakt onderwijs flexibel en persoonlijk.

Bekijk de bouwstenen >>

Informatie aanbieden