In 2022 organiseerde de HU een inspiratiesessie over toegankelijk toetsen voor alle HU-collega’s (betrokkenheid). Tijdens deze sessie werden voorbeelden gedeeld van opleidingen binnen de HU die hun toetsing toegankelijker hebben gemaakt. Hoe hebben ze dat aangepakt? Wie waren erbij betrokken? Tegen welke obstakels liepen ze aan en welke oplossingen vonden ze? Met deze voorbeelden wil de HU collega’s inspireren om ook binnen hun eigen instituut toetsen toegankelijker te maken (informatie, kennis en ervaring).

De inspiratiesessie was een gezamenlijk initiatief van het Teaching and Learning Network en het Netwerk Diversiteit en Inclusie. Deze netwerken hebben goed contact met elkaar en de leden zijn nauw verbonden. Volgens de HU-visie helpt netwerkvorming om sneller en beter in te spelen op maatschappelijke vraagstukken, een veranderende omgeving en onverwachte ontwikkelingen. De inspiratiesessie is een goed voorbeeld van hoe de HU deze netwerkvorming ondersteunt (verandervermogen).

Onderwijsprofessionals en leden van examencommissies gingen samen aan de slag om kennis en tools op te doen én casussen te bespreken. Toegankelijk onderwijs staat centraal binnen Inholland, waarbij toetsing een belangrijke rol speelt. Na een introductie over Universal Design for Learning (UDL) werd besproken hoe dit principe bij toetsing toegepast kan worden (meerwaarde). Belangrijke vragen kwamen aan bod: Welke rol spelen professionals in het toetsproces? Weten studenten welke voorzieningen er beschikbaar zijn? Hoe kunnen ze deze aanvragen? Hoe gaat de examencommissie om met verzoeken? (kennis en ervaring en complexiteit). De sessie leverde waardevolle inzichten op, zorgde voor directe toepassing van kennis en er ontstond een mooie dialoog tussen zowel studenten als onderwijsprofessionals (emoties). Voor eenieder mooi om te ervaren hoe meer betrokkenheid kan leiden tot een toegankelijker toetsproces (betrokkenheid).

Samen met ECIO is er op de TU Eindhoven een bewustwordingssessie gehouden over toegankelijk toetsen. Ongeveer 20 examencommissieleden, studieadviseurs en studentendecanen namen hieraan deel. De sessie begon met een student die diens ervaringen deelde over toetsen op de universiteit en wat daarbij nodig is (meerwaarde en emoties).

Daarna kregen de deelnemers uitleg over de wettelijke kaders, verplichtingen en de ambities van de universiteit (externe druk en informatie). Tot slot gingen de aanwezigen met elkaar in gesprek over casussen. Hierbij kwamen belangrijke onderwerpen aan bod, zoals wat nodig is voor toegankelijk toetsen en hoe een goede samenwerking tussen verschillende partijen kan worden georganiseerd (gevolgen werk en complexiteit).

De HAN organiseerde eerder al een ‘etalagebijeenkomst’ over toegankelijk toetsen en examineren. Ook in 2024 vond er weer zo’n bijeenkomst plaats, dit keer met het thema Universal Design for Learning (UDL) en toegankelijk toetsen. De online sessie was toegankelijk voor alle onderwijsprofessionals van de HAN, waardoor er een diverse groep deelnemers aanwezig was. Tijdens de bijeenkomst werd inclusief onderwijs breed besproken, met extra aandacht voor UDL als mogelijke oplossing voor toegankelijk toetsen en examineren (meerwaarde). Deelnemers bespraken niet alleen hun eigen casussen, maar ook zaken die door het College voor de Rechten van de Mens behandeld zijn (externe druk en informatie). Hierbij werd gekeken hoe UDL in deze situaties had kunnen helpen en hoe de toepassing ervan kan bijdragen aan toekomstig, toegankelijker toetsen en examineren (kennis en ervaring).

Bij ROC Midden Nederland stond in het netwerk van examencommissies onlangs het onderwerp ‘aangepaste examinering’ centraal. In dit netwerk, waar alle voorzitters en secretarissen aan deelnemen, werd gesproken met collega’s van het steunpunt Passend Onderwijzen. Belangrijke thema’s zoals verklanking en organiseerbaarheid kwamen aan bod, maar vooral hoe examencommissies elkaar beter kunnen ondersteunen (kennis en ervaring en complexiteit).

Er werd besproken wat de commissies voor elkaar kunnen betekenen en hoe zij beter kunnen samenwerken met als doel studentsucces voor alle studenten (betrokkenheid en kennis en ervaring). Eén van de uitkomsten is het plan om een lerend netwerk te starten. Hierin kunnen leden van examencommissies met de taak ‘passend examinering’ elkaar ontmoeten, vragen stellen, casussen bespreken en samenwerken (betrokkenheid).

Een concrete actie is het gezamenlijk updaten van de handreiking voor aangepaste examinering. Daarnaast komt het onderwerp ‘passend examineren’ dit schooljaar vaker op de agenda van het netwerk. Zo kunnen vragen worden besproken, zoals: heb je duidelijk wat jouw rol is als examencommissie bij passend examineren, ook richting het onderwijs?

Tijdens de bijeenkomsten van het netwerk Toegankelijk Toetsen en Examineren is draagvlak een terugkerend thema. Dit toont aan dat het enerzijds een complex vraagstuk is, maar anderzijds ook dat er al veel initiatieven binnen onderwijsinstellingen zijn om draagvlak te vergroten. Deze initiatieven sluiten aan bij de drie variabelen uit het DINAMO-model: willen, moeten en kunnen.

Hieronder staan enkele praktijkvoorbeelden die tijdens de bijeenkomsten zijn gedeeld. Deze voorbeelden laten zien hoe instellingen werken aan het verbeteren van draagvlak voor toegankelijk toetsen en examineren.

Op ROC Rivor is er veel wederzijds vertrouwen tussen de verschillende partijen in de keten. Dit komt door de betrokkenheid van verschillende afdelingen. Zo wordt er zes keer per jaar een overleg georganiseerd met de examencommissie, Onderwijs & Kwaliteit en het Loopbaancentrum (betrokkenheid). Een kwalificatiedeskundige ondersteunt de goede samenwerking. Om de kwaliteit van examens te waarborgen, wordt deze deskundige geraadpleegd bij alle aanvragen voor aanpassingen (kennis en ervaring). Uitzonderingen zijn extra tijd en het gebruik van een laptop tijdens examens.

Op de HAN is een werkgroep opgericht voor toegankelijk toetsen (aansturing). Deze werkgroep is ontstaan uit de werkgroep Studeren in bijzondere omstandigheden en maakt nu deel uit van het HAN-netwerk Toetsing. Ook is de werkgroep aangesloten bij het netwerk TTE van ECIO. De leden zijn op eigen initiatief en uit persoonlijke motivatie aangesloten; er is geen formele opdracht vanuit de hogeschool.

De werkgroep telt momenteel vijf leden, allemaal medewerkers van de HAN. Twee van hen zijn ook lid van een examencommissie (betrokkenheid). De werkgroep heeft al veel bereikt. Zo hebben ze bijgedragen aan de HAN-Handreiking Toetsing met een paragraaf over toegankelijk toetsen. Daarnaast organiseerden ze samen met het netwerk Toetsing een etalagebijeenkomst en verzamelden ze een matrix met good practices binnen de HAN, die vervolgens door de hele organisatie is verspreid (informatie, kennis en ervaring).