Over de voortgang van je studie praat je met de studieadviseur of studieloopbaanbegeleider. Voor meer persoonlijke problemen kun je terecht bij de studentendecaan. Gaat het om psychische klachten, zoals faalangst of eenzaamheid, dan is de studentenpsycholoog soms een goede optie. Heb je door je beperking meer behoefte aan begeleiding bij je studievoortgang? Eens per jaar is dan misschien onvoldoende. Kun je meer begeleiding krijgen en bij wie kun je daarvoor terecht?"

Joris, afgestudeerd universitair student Biologie, heeft dyscalculie en dyslexie.

'Een keerpunt in mijn studie was het gesprek met de studieadviseur nadat ik een wiskundig vak niet had gehaald. Zij zag mij als iemand die het wél kon, maar gewoon een andere leerstrategie nodig had. Ze stelde voor om contact op te nemen met een studiegenoot met dyscalculie. Dat bleek een gouden tip! We begrepen elkaars fouten, voelden ons niet langer dom en motiveerden elkaar om werkgroepen en opgaven serieus aan te pakken. Uiteindelijk slaagden we allebei voor het tentamen.

De belangrijkste les? Benader studenten vanuit hun mogelijkheden, niet als slachtoffer. Mijn dyscalculie en dyslexie hebben me ook voordelen gebracht: ik ken de spellingregels nog steeds doordat ik alles uit mijn hoofd moest leren, en ik heb geleerd mijn eigen strategieën te ontwikkelen en out-of-the-box te denken. Dat helpt me nog altijd!'

Als docent zie je niet over het hoofd hoe studenten onderling kunnen verschillen in studieaanpak en leerbehoeften. Wil je weten hoe je daar rekening mee kunt houden? Universal Design for Learning (UDL) kan je daarbij helpen. Gebaseerd op de verschillen in hoe, wat en waarom we leren vertelt, Universal for Learning hoe je als docent bij het aanbieden van je leerstof kunt inspelen op verschillende leerbehoeften. Ook en vooral studenten met een ondersteuningsbehoefte hebben baat bij UDL. Met een kleine aanpassing lukt het ze vaak wel om bijvoorbeeld met hun aandachtstoornis je college wél te kunnen volgen. Door de leerstof op verschillende manieren aan te bieden, help je de student een voor hem, haar of hen geschikte methode te kiezen. 

Als je de collegestof vooraf gestructureerd aanlevert of je colleges op video aanbiedt, help je onder andere studenten die moeite hebben met hoofd- en bijzaken en concentratieproblemen. Niet alleen goed voor studenten met AD(H)D, maar ook andere studenten zullen er blij mee zijn. Meer informatie en een korte documentaire over de toepassing van UDL staat op de website van ECIO. Merk je dat een student extra begeleiding of voorzieningen nodig heeft, verwijs dan door naar de studentendecaan voor hulp.

Je hebt maar beperkte tijd voor het voeren van studievoortgangsgesprekken. Toch heb je steeds meer studenten met een ondersteuningsbehoefte en die vragen soms extra tijd. Wat ga je doen? Niet elke student met een ondersteuningsbehoefte vraagt extra begeleiding. Maak onderscheid in groepen die extra monitoring nodig hebben, zoals studenten met ASS. Schakel andere studenten in bij de begeleiding van studenten die extra tijd vragen, bijvoorbeeld als studiemaatjes of studiecoaches. Dit kunnen zowel studenten zonder ondersteuningsbehoefte zijn, als studenten met een ondersteuningsbehoefte. Vraag de studentenpsycholoog en de studentendecaan om hulp om dit te organiseren.

Bespreek met je collega’s wat een goede begeleiding aan tijd kost, bijvoorbeeld met een planning gebaseerd op de ideale situatie. Leg die naast de beschikbare uren. Stel samen een duidelijke taakomschrijving op waarin naast begeleiding ook coördinatie met andere disciplines is opgenomen. Ga hierover het gesprek aan met de directeur van de faculteit of het domein.

Je weet als geen ander dat extra begeleiding soms nodig is. Met name bij de groep studenten met een onzichtbare belemmering, zoals ADHD en ASS, gaat dat niet vanzelf. Vaak trekken deze studenten pas aan de bel als het te laat is. Wat helpt, is je deskundigheid over signalering te delen met de studieadviseur of studieloopbaanbegeleider. Regelmatig contact met deze collega’s of met elkaar een systeem van signalering opzetten, helpt ook.

Zorg er in ieder geval voor dat je collega-studieadviseurs of studieloopbaanbegeleiders je weten te vinden. Om ideeën op te doen over de mogelijkheden van begeleiding, kun je kijken op de website van ECIO onder betreffende ondersteuningsvragen.

Begeleiders van studenten met ASS, ADHD of psychische problemen zitten soms met hun handen in het haar, omdat ze kennis missen en ze hebben grote behoefte aan tips en hulp. Als studentenpsycholoog met kennis van zaken kun je veel betekenen voor de begeleiding van studenten als het gaat om onzichtbare ondersteuningsbehoeften. Denk aan de start van een begeleidingsgroep, het opzetten en trainen van studiemaatjes of studentencoaches en deskundigheidsbevordering aan collega-studentenbegeleiders en docenten. Contact onderhouden met studentendecanen en studieloopbaanbegeleiders of studieadviseurs is belangrijk als de student tijdelijk moet stoppen wegens bijvoorbeeld verergering van psychische klachten. Maak samen een plan voor als de student weer terugkomt waarbij er aandacht is voor voorzieningen en een aangepast studieplan.

Alle beetjes helpen. Met wat extra begeleiding lukt het studenten met een ondersteuningsbehoefte vaak om succesvol te studeren. Hoe faciliteer je extra begeleiding? Veel van die extra begeleiding komt terecht bij studieadviseurs en studieloop-baanbegeleiders die maar beperkte tijd hebben. De begeleiding komt zo onder druk te staan. Jij kunt als opleidingsdirecteur extra begeleiding voor studenten met een ondersteunings-behoefte formaliseren en in voldoende mate faciliteren. Een duidelijke taakomschrijving voor studieadviseurs en studieloop-baanbegeleiders helpt tijd en omvang van de taken te benoemen en af te bakenen.